کد مطلب:224199 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:178
ضریح مقدس
به طور تحقیق پس از مدفون شدن حضرت امام رضا علیه السلام صندوق و ضریح گذاشته اند ولی مسلما ضریح قدیم آن از چوب و شبكه آن از آهن بوده و سپس به ضریح برنجی تبدیل و پس از آن به ضریح فولادی مبدل گشته.
قدیمی ترین مدارك ما برای ضریح حضرت رضا علیه السلام در قرن ششم سال (500) هجری است كه می نویسد: انوشیروان مجوسی اصفهانی كه نزد سلطان محمد خوارزمشاه صاحب جاه و مقام بوده و از طرف شاه به عنوان پیام گذاری و سفارت نزد سلطان سنجر رفت و او به برص مبتلا بود این مرض موجب تنفر اطباع است او بدین سبب از رفتن به خدمت سنجر بیمناك بود بعضی از دوستان در مشهد به او گفتند كه اگر در این روضه مطهره داخل شوی و زیارت كنی و صاحب قبه را نزد خدا شفیع نمائی خدا تو را از این مرض شفا دهد انوشیروان گفت من مجوس هستم شاید خدام حرم مانع از دخول من شوند گفتند به وضع ناشناس برو و لباس خود را تغییر ده - انوشیروان چنین كرد و به آستان قدس رضوی پناهنده شد و متوسل گردید و با تضرع و زاری بسیار از خدا شفا خواست تا به بركت وجود حضرت ثامن الائمه شفا یافت به طوری كه چون از حرم بیرون آمد هرگز آثار مرض در خود ندیده از روی صدق و یقین اسلام آورد سپس از برای مرقد مطهر ضریحی از نقره ترتیب داده - این اول ضریحی است كه در تاریخ نامی از آن هست.
2- ضریح طلائی بوده كه شاه عباس كبیر در سفری كه به حسب نذر پیاده در سال 1010 به مشهد مشرف شد آن ضریح را در حدود هفت هزار تومان به پول آن زمان ترتیب داده و ناظر قلی میرزا نواده نادر شاه آن را به سرقت ربوده سپس نادر میرزا پسر شاهرخ آن را به جای خود برگردانید و یك قسمت از طلای آن در همان بین مفقود شده و سه قسمت دیگر موجود بود برخی این ضریح را از تقدیمی های شاه اسماعیل می دانند.
اسكندر بیك در عالم آرا می نویسد: شاه عباس پس از خاتمه كار هرات به مشهد آمد و
[ صفحه 194]
در مدت توقفش قریب یك ماه صبح و شام به روضه رضویه مشرف شده و به نفس نفیس اغلب اوقات خدمات خادمی و فراشی حرم محترم و سایر خدمات را انجام می داد و در نظم و نسق آستانه مباركه كوشیده و وظایف خدام و مدرسین و حفاظ و همگی كاركنان و اطعام فقراء و وظیفه خوران را تعیین فرمود و قنادیل مرصع و طلا و نقره و شمعدان و قالی های گرانبهای كرمانی و جوشقانی و ارانی و ظروف آن چه لازم بود فراهم كرده و به زیب و زینت روضه مقدسه كوشیدند.
4- ضریح فولادی است كه محیط بر ضریح دیگر شده و بالای آن هلالی از شكل فولاد شبكه طلا را ترتیب داده اند و اغلب روپوش های زربفت و سنگین بهاء بر روی آن كشیده می شود و سر طوق طلای مرصع در بالای آن قرار گرفته كه دو طرفش جواهر نشان است.
3- ضریح فولادی مرصع نادر است كه گویند نادر شاه آن را برای قبر خود ساخته بوده و بعد از قتل وی آن ضریح را روی مرقد مطهر نصب نمودند.
هر یك از این ضریح ها در طرف طول دارای پنج دهانه و از عرض سه دهانه می باشد.
در ضریح وسط در هر قبه از شبكه ها چهار دانه یاقوت اعلی نصب شده كه در چهار گوشه است و یك دانه زمرد اعلی در وسط بالای ورقه طلای ضخیمی مانند نگین انگشتر نصب گردیده و قبه های آن مسطح است و زیاده از دو هزار نگین دارد و در طرف بالای سر مبارك در جبهه ضریح دو سطر به خط نستعلیق طلا كوبی شده كه در آن نام شاهرخ پسر رضا قلی میرزا و نواده نادر شاه منقوش است. ضریح سوم كه روی دو ضریح دیگر است و بوسه گاه زائرین آن استان است به طول 10 ذراع و عرض 6 ذرع و ارتفاع 4 ذرع می باشد و تقدیم كننده معلوم نیست.
در دهانه ضریح وسط پائین پای مبارك درب مرصع جواهر نشان بسیار نفیس و ظریفی است كه فتحعلی شاه قاجار در 1233 هجری تقدیم نموده و در آن دانه های فیروزه و یاقوت و زمرد و لعل نصب گردیده كه بعضی از آنان به حجم پسته و بادام می باشند و این درب غیر از درب ضریح مقدس است كه به او بسته می شود آن در رو به قبله و نزدیك زاویه جنوبی است كه در جبهه آن روی صفحه طلائی به خط روشن نقش شده: هی والله روضة من ریاض الجنة.
و این ضریح تقریبا شش گره از جانب جنوب انحراف دارد.
پنج دانه قندیل طلا كه تقدیمی آغا محمد خان خواجه قاجار بود و به وزن پنج من و با جواهر مرصع تهیه كرده شده روی ضریح محترم تزیین شده در چهارچوب نقره آن نوشته است:
سقیا لطوس و من اضحی بها قطنا
من عترة المصطفی ابقی لهاحزنا
[ صفحه 195]
اعنی ابی الحسن المامول ان له
حقا علی كل من اضحی بها شحنا
و این دو شعر را بعضی از جواری مأمون در مرثیه ی حضرت امام رضا علیه السلام گفته و در طرف دیگر همین ضریح نوشته شده:
من سره ان یری قبرا برؤیته
یفرج الله عمن زاره كربه
قلیأت ذا القبر ان الله اسكنه
سلالة من نبی الله منتجبه
ضریح را در سال 1340 نصب نمودند كه عموم مردم خصوصا اهالی اصفهان در سرمایه و ساختن آن شركت داشتند.
قدیمی ترین مدارك ما برای ضریح حضرت رضا علیه السلام در قرن ششم سال (500) هجری است كه می نویسد: انوشیروان مجوسی اصفهانی كه نزد سلطان محمد خوارزمشاه صاحب جاه و مقام بوده و از طرف شاه به عنوان پیام گذاری و سفارت نزد سلطان سنجر رفت و او به برص مبتلا بود این مرض موجب تنفر اطباع است او بدین سبب از رفتن به خدمت سنجر بیمناك بود بعضی از دوستان در مشهد به او گفتند كه اگر در این روضه مطهره داخل شوی و زیارت كنی و صاحب قبه را نزد خدا شفیع نمائی خدا تو را از این مرض شفا دهد انوشیروان گفت من مجوس هستم شاید خدام حرم مانع از دخول من شوند گفتند به وضع ناشناس برو و لباس خود را تغییر ده - انوشیروان چنین كرد و به آستان قدس رضوی پناهنده شد و متوسل گردید و با تضرع و زاری بسیار از خدا شفا خواست تا به بركت وجود حضرت ثامن الائمه شفا یافت به طوری كه چون از حرم بیرون آمد هرگز آثار مرض در خود ندیده از روی صدق و یقین اسلام آورد سپس از برای مرقد مطهر ضریحی از نقره ترتیب داده - این اول ضریحی است كه در تاریخ نامی از آن هست.
2- ضریح طلائی بوده كه شاه عباس كبیر در سفری كه به حسب نذر پیاده در سال 1010 به مشهد مشرف شد آن ضریح را در حدود هفت هزار تومان به پول آن زمان ترتیب داده و ناظر قلی میرزا نواده نادر شاه آن را به سرقت ربوده سپس نادر میرزا پسر شاهرخ آن را به جای خود برگردانید و یك قسمت از طلای آن در همان بین مفقود شده و سه قسمت دیگر موجود بود برخی این ضریح را از تقدیمی های شاه اسماعیل می دانند.
اسكندر بیك در عالم آرا می نویسد: شاه عباس پس از خاتمه كار هرات به مشهد آمد و
[ صفحه 194]
در مدت توقفش قریب یك ماه صبح و شام به روضه رضویه مشرف شده و به نفس نفیس اغلب اوقات خدمات خادمی و فراشی حرم محترم و سایر خدمات را انجام می داد و در نظم و نسق آستانه مباركه كوشیده و وظایف خدام و مدرسین و حفاظ و همگی كاركنان و اطعام فقراء و وظیفه خوران را تعیین فرمود و قنادیل مرصع و طلا و نقره و شمعدان و قالی های گرانبهای كرمانی و جوشقانی و ارانی و ظروف آن چه لازم بود فراهم كرده و به زیب و زینت روضه مقدسه كوشیدند.
4- ضریح فولادی است كه محیط بر ضریح دیگر شده و بالای آن هلالی از شكل فولاد شبكه طلا را ترتیب داده اند و اغلب روپوش های زربفت و سنگین بهاء بر روی آن كشیده می شود و سر طوق طلای مرصع در بالای آن قرار گرفته كه دو طرفش جواهر نشان است.
3- ضریح فولادی مرصع نادر است كه گویند نادر شاه آن را برای قبر خود ساخته بوده و بعد از قتل وی آن ضریح را روی مرقد مطهر نصب نمودند.
هر یك از این ضریح ها در طرف طول دارای پنج دهانه و از عرض سه دهانه می باشد.
در ضریح وسط در هر قبه از شبكه ها چهار دانه یاقوت اعلی نصب شده كه در چهار گوشه است و یك دانه زمرد اعلی در وسط بالای ورقه طلای ضخیمی مانند نگین انگشتر نصب گردیده و قبه های آن مسطح است و زیاده از دو هزار نگین دارد و در طرف بالای سر مبارك در جبهه ضریح دو سطر به خط نستعلیق طلا كوبی شده كه در آن نام شاهرخ پسر رضا قلی میرزا و نواده نادر شاه منقوش است. ضریح سوم كه روی دو ضریح دیگر است و بوسه گاه زائرین آن استان است به طول 10 ذراع و عرض 6 ذرع و ارتفاع 4 ذرع می باشد و تقدیم كننده معلوم نیست.
در دهانه ضریح وسط پائین پای مبارك درب مرصع جواهر نشان بسیار نفیس و ظریفی است كه فتحعلی شاه قاجار در 1233 هجری تقدیم نموده و در آن دانه های فیروزه و یاقوت و زمرد و لعل نصب گردیده كه بعضی از آنان به حجم پسته و بادام می باشند و این درب غیر از درب ضریح مقدس است كه به او بسته می شود آن در رو به قبله و نزدیك زاویه جنوبی است كه در جبهه آن روی صفحه طلائی به خط روشن نقش شده: هی والله روضة من ریاض الجنة.
و این ضریح تقریبا شش گره از جانب جنوب انحراف دارد.
پنج دانه قندیل طلا كه تقدیمی آغا محمد خان خواجه قاجار بود و به وزن پنج من و با جواهر مرصع تهیه كرده شده روی ضریح محترم تزیین شده در چهارچوب نقره آن نوشته است:
سقیا لطوس و من اضحی بها قطنا
من عترة المصطفی ابقی لهاحزنا
[ صفحه 195]
اعنی ابی الحسن المامول ان له
حقا علی كل من اضحی بها شحنا
و این دو شعر را بعضی از جواری مأمون در مرثیه ی حضرت امام رضا علیه السلام گفته و در طرف دیگر همین ضریح نوشته شده:
من سره ان یری قبرا برؤیته
یفرج الله عمن زاره كربه
قلیأت ذا القبر ان الله اسكنه
سلالة من نبی الله منتجبه
ضریح را در سال 1340 نصب نمودند كه عموم مردم خصوصا اهالی اصفهان در سرمایه و ساختن آن شركت داشتند.